سوله، از جمله سازه های صنعت رایج در اکثر استان ها و حتی کشورهای صنعتی می باشد. سوله ها بهترین بستر برای کارهای صنعتی و پرورشی می باشند از جمله فعالیت هایی که در سوله انجام می شود می توان به دامداری، مرغداری، انواع تولیدی های بزرگ صنعتی فولاد، پرورش قارچ و یا حتی برای احداث برخی از تالارها و مجموعه های تفریحی از سوله استفاده می کنند. تا کنون که با کاربرد سوله ها تا حدودی آشنا شدید ولی اکنون می خواهیم کمی بیشتر در مورد خود سوله و ساختار آن آشنا شویم.
سوله ها در 10 الی 15 سال گذشته اکثراً در یک نوع و یک شکل بودند ولی با گذشت زمان و پیشرفت های چشمگیر در حوزه علم مواد، تغییرات اساسی در ساختار سوله ها به وجود آمده است که می توان از تولید و ساخت سوله های بدون نیاز به اجرای مرحله فونداسیون به عنوان یکی از تاپ ترین آنها نام برد. سوله های سبک، از جمله سوله هایی می باشند که نیازی به اجرای فونداسیون ندارند و همان طور که از نامشان پیداست سبک می باشند.
معمولا زمانی که سخن از سوله های صنعتی به میان می آید، همه در فکر خود سازه های سنگین و بزرگی را در نظر میگیرند که احداث آن زمان زیادی طول می کشد ولی اینگونه نیست همان گونه که قبل تر هم اشاره شده، سوله های سبک و برخی دیگر از آنها مانند سازه های پوسته ای که یکی از محبوب ترین های سوله ها می باشد. بدین سبب که این نوع از سوله ها می توانند در شکل ها و منحنی هایی تاسیس شوند که نمای بسیار خوبی را آخر سر به نمایش می گذارد.
اما در این مقاله از بیستون سازه قصد داریم به تشکیل و ساخت کف سوله ها بپردازیم، کف سوله ها که بعد از فونداسیون سوله دومین بخش مهم از سازه سوله می باشد. اگر علاقه مند به کسب اطلاعات در مورد اجرای فونداسیون سوله می باشید، پیشنهاد می کنیم مقاله نحوه اجرای فونداسیون سوله را مطالعه نمایید. کف سازی سوله در سال های اخیر بیشتر از طریق بتن ریزی و یک قالب بندی ساده انجام می گرفت ولی امروزه به دلیل تاسیس کارخانه های صنایع غذایی و مشابه آنها، بحث حفظ بهداشت تبدیل به یک چالش شده است که به سبب همین امر امروزه با توجه نوع صنف و فعالیتی که قرار است در سوله انجام شود، کف سازی سوله ها را در چندین نوع کفپوش پلی یورتان، کفپوش اپوکسی که بیشتر در سوله هایی اجرا می شود که بهداشت مهم است و در آخر کفسازی با استفاده از بتن های سخت رنگی که عمده ترین کفپوش های سوله های صنعتی را شامل می شود.
کف بتنی سوله ممکن است جنبه عادی یک سوله به نظر برسد، اما یک جزء حیاتی است که می تواند تأثیر زیادی بر عملکرد، دوام و کیفیت کلی سوله بگذارد چرا که چه در نظر داشته باشید یک سوله جدید بسازید یا یک سوله موجود را بازسازی کنید، کف بتنی از اهمیت بسیاری در نحوه بتن ریزی داراست.
مزایای کف سازی بتنی
استفاده از بافت بتنی برای کف سازی انواع مختلف سازه ها از جمله در سوله سازی امروزه بسیار پر کاربرد و پر طرفدار است. چرا که علاوه بر دسترسی آسان، کفپوش بتنی سوله مزیت های بسیار دیگری نیز دارد که در ادامه این مطلب به برخی از آن ها می پردازیم.
مقاومت و عمر بسیار بالا
یکی از مهم ترین دلایلی که باعث محبوبیت استفاده از بتن برای کف سازی شده، استحکام و دوام بسیار بالای آن در برابر عوامل مختلف همچون تحمل وزن های زیاد، فشار های مختلف، تغییرات دمایی و… است. این باعث می شود از مصالح بتنی علاوه بر استفاده در کف سازی سوله های سنگین، در محوطه های خارجی و محل رفت و آمد وسایل حمل و نقل نیز استفاده شود.
نگهداری آسان بتن
یکی دیگر از مزایای استفاده از بتن این است که هزینه های نگهداری پس از اجرای آن حداقل بوده و نیاز به زحمت و زمان خاصی نیز برای نگهداری ندارد. نظافت آن نیز به مراتب آسان تر بوده و با آب و در صورت نیاز با مواد شوینده قابل شستشو است.
مقاومت در برابر آتش سوزی
در مکان های صنعتی به علت سر و کار داشتن با تجهیزات و ماشین آلات پیشرفته، احتمال اشتباه نیز زیاد است. در صورت بروز هر گونه حریق و آتش سوزی در محیط سوله، استفاده از بتن برای ساخت سوله های صنعتی یکی از بهترین انتخاب ها خواهد بود چرا که بتن به علت نوع ترکیبات خود قابلیت آتش گرفتن ندارد و در مقابل افزایش دمای شدید نیز مقاومت خوبی از خود نشان می دهد.
سازگاری با محیط زیست
بر خلاف برخی کفپوش های صنعتی مانند اپوکسی و کفپوش های گرانولی یا لاستیکی، که هر کدام به نوعی به طبیعت آسیب وارد می کنند، استفاده از بتن یک انتخاب زیست محیطی خواهد بود چرا که تهیه مواد اولیه بتن آسیب جدی به طبیعت وارد نمی کند و در ابعاد بزرگ گزینه ای مناسب تر خواهد بود.
نحوه بتن ریز کف سوله چگونه است؟
در ادامه این راهنمای جامع از بیستون سازه، ما به تمام جنبه های کف بتنی در یک سوله، از ساخت و ساز و آماده سازی آن گرفته تا تعمیر و نگهداری و ارتقاء احتمالی آن می پردازیم.
پی ریزی قوی و مناسب
کف بتنی سوله به عنوان پایه سوله عمل کرده و ثبات و پشتیبانی را فراهم می کند که بدون یک پایه محکم، سوله شما می تواند ناپایدار شده و منجر به مشکلات ساختاری و طول عمر کوتاه تر شود که بنابراین، سرمایه گذاری زمان و تلاش برای اطمینان از یک پایه قوی بسیار مهم است.
اولین گام بعد از اینکه فونداسیون و اسکلت سوله به صورت کامل تمام شده، پاکسازی محوطه و محیط داخلی سوله می باشد که قرار است کف سازی در آن قسمت اجرا شود. بدین سبب ابتدا هرگونه مانعی را باید از محوطه خارج کنند مثل ریشه علف ها و مانند آنها، سنگ ها و کلوخه ها، هر گونه وسیله و یا شیئی بد بو یا فاسد شونده که اگر باقی بماند در طول زمان به ساختار بتن کف آسیب خواهد زد.
بعد از پاکسازی محوطه به صورت کامل، نوبت به بررسی ساختار زیرین کف می باشد و کارشناسان به همراه کارفرما محوطه را دقیق و کامل بررسی می کنند تا مطمئن شوند که خاک زیرین قابلیت تحمل بتن و کفپوش را خواهد داشت یا نه؟ بعد از تایید نهایی محوطه مورد نظر برای ساخت با استفاده از نشانه ها و یا تخته های قالب بندی مشخص می شود که کجا قرار است بتن ریزی انجام شود. البته قبل از مشخص کردن محوطه خاک زیرین در چندین مرحله توسط غلتک ها فشرده می شوند تا از وجود هرگونه حفره و یا ناهمواری در سطح جلوگیری شود.
توزیع وزن دقیق و حساب شده
کف بتنی نیز در توزیع یکنواخت وزن سوله نقش بسزایی دارد که توزیع مناسب وزن از فرو رفتن سوله در زمین یا نامتعادل شدن آن جلوگیری کرده که می تواند بر یکپارچگی ساختاری آن تأثیر بگذارد.
محافظت در برابر رطوبت
کف های بتنی به عنوان یک مانع در برابر رطوبت از زمین عمل می کنند به گونه ای که این برای جلوگیری از پوسیدگی، کپک زدن و آسیب به اقلام ذخیره شده در سوله بسیار مهم بوده و یک کف بتنی خوش ساخت با آب بندی مناسب می تواند به طور موثری رطوبت را حفظ کند.
آماده سازی سایت و محوطه
قبل از ریختن بتن، آماده سازی کامل محل ضروری بوده که بهتر است منطقه را از زباله، پوشش گیاهی و هر گونه مانع پاک کرده و سطح زمین را تراز کنید و از زهکشی مناسب برای جلوگیری از تجمع آب در زیر سوله اطمینان حاصل کنید.
فشرده سازی خاک
تراکم مناسب خاک برای جلوگیری از ته نشین شدن و ترک خوردن بتن بسیار مهم بوده که یک زیر پایه فشرده پایداری را فراهم می کند و خطر مشکلات آینده را کاهش می دهد.
مخلوط کردن و ریختن بتن مگر
ساخت بتن و مخلوط کردن آن فرآیند دقیقی است که به نسبت مناسب سیمان، ماسه، شن و آب نیاز داشته به گونه ای که مخلوط را باید به طور یکنواخت در قالب ها ریخت و سپس با استفاده از ابزار مناسب صاف و یکدست کرد.
برای اینکه هرگونه ناهمواری ها و یا گوشه ها که از مرحله فشرده سازی باقی مانده است، به صورت کامل رفع شود از بتن مگر استفاده می کنند. شاید تا حالا اسم بتن مگر را شنیده باشید، بتن مگر یا بتن نظافت نوعی بتن سازه ای است ولی تفاوت اصلی آن در مقدار سیمان در هر متر مکعب است که معمولا برای بتن مگر به ازای هر مترمکعب بین 100 تا 150 کیلوگرم سیمان استفاده می شود.
حال چرا از بتن مگر قبل از کفسازی استفاده می شود، بتن مگر به دلیل درصد سیمان کمتر بر روی سطح زیرین پخش می شود و به نوعی از ارتباط مستقیم بتن اصلی سازه با خاک جلوگیری می کند. به دلیل اینکه ممکن است آب و یا رطوبت به داخل سازه نفوذ کند، ابتدا از بتن مگر استفاده می شود تا به نوعی محافظ عمل کند. علاوه بر جلوگیری از تخریب بتن سازه، بستر اولیه را برای کف سازی آماده میکند و تمام ناهمواری و حفره هایی را که از مرحله فشرده سازی باقی مانده است را از بین می برد.
محاسبه بتن و سفارش
از تراز بودن قالب محوطه اطمینان حاصل کنید، بعد از اتمام تمام مراحل اجرای کف سازی، نوبت به محاسبه بتن مورد نیاز میرسد، محاسبه مقدار بتن همیشه در مراحل آخر انجام می شود چون ابتدا باید کل وسعت محوطه به صورت کامل مشخص شود و بعد از آن مقدار بتن توسط کارشناسان و مهندسان ناظر محاسبه می شود. بعد از اینکه مقدار کل بتن برآورد شد نوبت به سفارش بتن می رسد که در تاریخ مناسب و در شرایط ایده آل باید سفارش تحویل گرفته شود، به دور از هرگونه رطوبت، گرمای زیاد، سرما و یخبندان باید بتن ریزی انجام شود.
بتن ریزی
بعد از تحویل بتن، یکبار دیگر از صحت قالب و آرماتور باید اطمینان حاصل شود. بعد از تست نهایی نوبت به بتن ریزی می رسد، بتن ریزی از سمت گوشه زیر ساخت شروع می شود و تا جاهای دیگر پخش می شود. مقدار ضخامت و ارتفاع سازه بر حسب نیاز و تقاضای درخواست کننده تنظیم می شود که معمولا در ضخامت های 5، 10 و 15 سانتی متری بتن ریزی انجام می شود البته باید به کد ساختمان نیز توجه شود و با احتساب آن و مقدار نیاز، ارتفاع و ضخامت مناسب در نظر گرفته شود. همزمان با بتن ریزی، باید بتن هایی که در اطراف دیواره قالب ها گوشه ها جمع می شود را با استفاده از ابزار مناسب به صورت هموار به سمت های دیگر پخش شود تا از ازدحام نقطه ای بتن جلوگیری به عمل آید.
قالب بندی
بعد از انجام مراحل قبل، از محل های مشخص شده قالب یا قاب را باید نصب کرد. ارتفاع این قاب ها باید به درستی و در محل مناسبی قرار داده شود، اگر قاب اطراف محوطه ارتفاع درستی نداشته باشد و یا در محل درستی قرار نداشته باشد عملیات بتن ریزی با مشکل روبرو خواهد شد. بعد از نصب قاب در اطراف محوطه باید از محکم بودن اتصالات و گوشه های آن مطمئن بود. پس از اینکه قالب محوطه به طور کامل ایجاد شد و از استحکام آن اطمینان حاصل شد، سطح زیرین را با انواع ریز دانه ها و درشت دانه ها که از گروه سنگ دانه ها می باشد، پوشش می دهند.
مسلح سازی سازه
گام بعدی پس از پر کردن فضای خالی زیرین قاب، نوبت به مسلح سازی می رسد، منظور از مسلح سازی یعنی استفاده از میلگرد در اندازه و محل مشخص در ساختار بتن سازه که به آن بتن مسلح گفته می شود و از مقاومت و استحکام بسیار بالایی برخوردار است. میلگرد هایی که استفاده می شود باید بر اساس کد ساختمانی که توسط مهندسان ناظر اعلام شده است، اجرا شود. حتما باید به این مورد دقت شود که میلگردها نباید هرگونه زنگ زده گی و یا خورده گی در ساختار خود داشته باشند، در صورت وجود هر یک از این موارد پس از عملیات بتن ریزی و خشک شدن، سبب ترک خوردن و ترکیدگی بتن سازه می شود.
بعد از اینکه مسلح سازه ساختار سازه انجام شد، از گره های آرماتور که با استفاده از سیم های مفتول با ضخامت مناسب زده شده است، اطمینان حاصل می کنند. گره های آرماتور یا همان شبکه میلگردی بسیار مهم می باشد و در صورت محکم نبودن در جای خود بعدها سبب ترک خوردن و پایین آمدن مقاومت بتن سازه می شود.
انجام دقیق و درست آب بندی
آب بندی کف بتنی برای محافظت از آن در برابر رطوبت، لکه ها و سایش ضروری بوده که گزینه های درزگیر مختلفی از جمله اپوکسی، اکریلیک و پلی اورتان وجود دارد که هر کدام مزایا و الزامات کاربردی خاص خود را دارند.
عایق بندی اصولی و دقیق
اگر سوله شما به عنوان فضای کاری یا انباری برای اقلام حساس به دما عمل می کند، عایق بندی درست و اصولی را برای کف بتنی سوله خود در نظر بگیرید چرا که این به تنظیم دمای داخلی سوله کمک می کند.
پیاده سازی گرمایش از کف
برای سوله های مورد استفاده در آب و هوای سردتر، سیستم های گرمایش از کف می توانند فضا را راحت تر کنند که این سیستم ها را می توان در داخل بتن تعبیه کرد یا در زیر آن نصب کرد.
ضخامت بتن کف سوله
ضخامت مناسب بتن کف سازی سوله به برخی عوامل مختلف مرتبط است که به عنوان مثال می توان به نوع بتن، میزان و نوع بارگیری، نوع ترافیک و وزن تجهیزات و ماشین آلاتی که قرار است بر روی کف سوله قرار بگیرند اشاره کرد.
به طور کلی می توان گفت در سوله هایی که کارایی آن ها سبک است و دارای بارگیری و ترافیک سنگین نیستند، ضخامت های 10 الی 20 سانتی متری در شرایط مختلف جوابگو خواهد بود. ضخامت کمتر از 10 سانتی متر استاندارد نبوده و کارایی مورد نیاز را نخواهد داشت بنابراین صرفه جویی در این مورد توصیه نمی شود.
اما در سوله هایی که قرار است میزان بار و ترافیک سنگین تری را تحمل کنند، با توجه به استاندارد های کف سازی باید به عمق 15 الی 25 سانتی متر بتن ریزی شود تا کف سوله از استحکام کافی برخوردار باشد.
لازم به ذکر است که ضخامت کف سوله یکی از عوامل مهم در طراحی و ساخت سوله است چرا که نقش به سزایی در مقاوم سازی و پایداری سوله ایفا می کند. اما ضخامت، تنها مورد مهم نیست و عواملی دیگر مانند نوع بتن، کیفیت اجرا، سیستم عایق بندی و… نیز باید در کنار آن مورد بررسی قرار بگیرند.
تاثیر ضخامت بتن بر روی مقاومت سوله
اجرای اصولی کف سازی سوله و ضخامت بتن آن نقش مهمی در تعیین مقاومت سوله دارد. کف سازی نادرست و ضخامت کم بتن می تواند باعث مشکلاتی جدی مانند کاهش استحکام و مقاومت سازه، عدم تعادل، عدم پایداری، تغییر شکل بر اثر فشار و حتی در مواردی باعث خرابی سوله شود.
بنابراین در محاسبه نوع و ضخامت بتن مورد استفاده در کف سازی سوله باید مواردی همچون شرایط زمین اجرای سوله و نوع فعالیت هایی که قرار است در آن صورت گیرد نیز در نظر گرفته شوند.
نکات مهم ضخامت کف سوله
یکی از مهم ترین بخش ها و مراحل ساخت انواع سوله های صنعتی (مانند سوله های سبک صنعتی) و تجاری بتن کف سوله است. به دلیل وجود ارتباط مستقیم بین بتن و تجهیزات و ماشین آلات سنگین، باید در انتخاب ضخامت مناسب و استفاده از مواد با کیفیت دقت کنیم.
ضخامت بتن کف سوله باید بتواند تحمل فشار هایی مثل وزن بارگیری و ترافیک روزانه و وزن ماشین آلات و تجهیزات را داشته باشد تا دچار شکستگی یا ترک های زودرس نشود و طول عمر بالاتری داشته باشد. در محاسبه ضخامت بتن کف سوله باید عواملی همچون نوع و الیاف بتن، شرایط محیطی و تغییرات شرایط دمایی را نیز در نظر گرفت.
همانطور که گفته شد، جنس مواد و ترکیبات بتن نیز در کنار ضخامت آن از اهمیت بالایی برخوردار است. برای داشتن یک کف با کیفیت و عمر بالا می توانیم از بتن با کیفیت به همراه الیاف های فلزی و پلی پروپیلنی برای کف سازی سوله استفاده کنیم.
کلام آخر
در این مقاله سعی کردیم تا مراحل اجرای بتن ریزی کف سوله به صورت مختصر و مفید برای شما توضیح داده شود، بتن ریزی کف سوله یکی از مهم ترین بخش های ساخت سوله می باشد که اگر در اجرای آن دقت نشود بعدها مشکلات زیادی را پی خواهد داشت. در آخر اگر این مطلب برای شما مفید بود می توانید نظرات خود را برای ما بنویسید.
در نتیجه، کف بتنی یک سوله بسیار بیشتر از یک تخته سنگ یا سیمان است. این پایه ای است که از کل ساختار پشتیبانی می کند، از وسایل شما در برابر رطوبت محافظت می کند و قابلیت استفاده کلی سوله را افزایش می دهد.
آماده سازی، ساخت و نگهداری مناسب کف بتنی برای اطمینان از طول عمر و عملکرد سوله شما ضروری است.
چه در حال ساخت یک سوله جدید و چه در حال بازسازی یک سوله موجود هستید، برای برنامه ریزی و اجرای کف بتنی با دقت وقت بگذارید. هدف سوله خود، شرایط آب و هوایی محلی، و ترجیحات شخصی خود را هنگام انتخاب تکمیل و بهبود در نظر بگیرید.
با انجام این کار، سوله ای با کف بتنی ایجاد خواهید کرد که نه تنها در آزمون زمان مقاومت می کند، بلکه کاربرد کلی و زیبایی شناسی فضای بیرونی شما را نیز افزایش می دهد.